Acute slagaderlijke verstopping
Acute ischemie (zuurstoftekort) is het resultaat van een plotse vermindering van de zuurstoftoevoer tot het getroffen orgaan of lidmaat. De meest frequente oorzaken zijn embolie, een trombose of kan het gevolg zijn van een trauma.
Een embolie is het resultaat van een klonter die van hogerop in de bloedbaan loskomt, meegevoerd wordt met de stroming en vervolgens zich vastzet op een plaats in het bloedvat waar het niet meer doorkan. Meestal is dit op een plaats waar de arterie zich opsplitst zoals in de lies of juist onder de knie. Frequent is het hart de plaats waar de embolen ontstaan ten gevolge van een onderliggende hartritmestoornis, aantasting of infectie van de hartkleppen (endocarditis) of een tumor die gelocaliseerd is ter hoogte van de linker voorkamer (atriaal myxoma). Een aangeboren opening in het harttussenschot (patent foramen ovale) kan er ook voor zorgen dat een veneuze trombose in de slagaderlijke circulatie terechtkomt en zo aanleiding kan geven tot een arterieel embool.
Andere oorzaken van een embool zijn een aneurysma of een bestaande plaque waarbij fragmenten debris zich loskoppelen en meegevoerd worden met de bloedstroom.
Een trombose van een slagader ontstaat ter hoogte van een zieke slagader, dit in tegenstelling tot een embolie. Progressief zal de arterie vernauwen ten gevolge van aantasting door atherosclerose of zelden door een dissectie. Op een gegeven moment wordt de vernauwing dermate ernstig dat deze acuut kan verstoppen.
Symptomen
De symptomen worden voornamelijk bepaald door de plaats en de grootte van de verstopte slagader. In geval van een trombose die veroorzaakt wordt door een atherosclerotische vernauwing, zien we dat het lichaam anticipeert door kleine natuurlijke overbruggingen (collateralen) aan te maken. Hierdoor zijn de klachten in geval van een trombose vaak minder ernstig dan bij een acute embolie.
De patienten presenteren zich met een witte voet of hand die gepaard gaat met hevige pijnen. Progressief ontstaat gevoelsverlies door aantasting van de gevoelszenuwen gevolgd door aantasting van de motorische zenuwen en verlammingsverschijnselen tot gevolg.
Diagnose en behandeling
De diagnose wordt gesteld aan de hand van het klinisch onderzoek waarmee de ernst en de locatie van de klonter kan ingeschat worden. Bijkomend onderzoek aan de hand van een duplex en een CT angiografie zijn vaak aangewezen om een onderliggende oorzaak aan te tonen en de mogelijkheden van herstel in te schatten. Vaak dienen hier verschillende behandelingstechnieken gebruikt te worden om het probleem op te lossen zoals trombolyse (waarbij een catheter geplaatst wordt waarlangs krachtige bloedverdunners in de klonter gespoten worden), trombectomie of embolectomie (operatief verwijderen van het klontermateriaal), dilatatie met stenting of zelfs het aanleggen van een bypass.
Belangrijk is dat de circulatie binnen de 6-8 uur hersteld wordt, zoniet zal onherstelbare spier – en zenuwschade optreden.